[Hội thảo] Xây dựng học phần Kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật cho sinh viên chuyên ngành tiếng Hàn và Hàn Quốc học

Bài viết được trình bài tại Hội thảo Nghiên cứu và giảng dạy ngoại ngữ, ngôn ngữ & quốc tế học tại Việt Nam UNC2021 tại trường Đại học Ngoại ngữ (ĐHQG Hà Nội)

Tóm tắt: Thời gian gần đây, nhu cầu đào tạo tiếng Hàn và Hàn Quốc học tại Việt Nam đang ngày một gia tăng cả về chất và về lượng, số lượng du học sinh Việt Nam đang tham gia các chương trình trao đổi và du học tại Hàn Quốc cũng không ngừng mở rộng. Vì vậy, việc đưa nội dung Kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật vào chương trình đào tạo bậc cử nhân chuyên ngành Tiếng Hàn và Hàn Quốc học đã và đang trở thành nhu cầu cấp thiết phục vụ mục tiêu nâng cao hiệu quả đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong bối cảnh mới. Trên cơ sở tham khảo các nghiên cứu đi trước, giáo trình và chuyên khảo về vấn đề giảng dạy kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật cho người nước ngoài, vận dụng kinh nghiệm trong thực tiễn giảng dạy và hướng dẫn nghiên cứu khoa học sinh viên, bài viết hướng tới đề xuất nội dung và phương pháp giảng dạy trong học phần Kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật. Bài viết đã tổng hợp một số quan điểm về nội dung, phương pháp giảng dạy kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật đã và đang được áp dụng tại Hàn Quốc. Qua đó, nghiên cứu đã đưa ra khung chương trình tham khảo và đề xuất một số phương pháp tổ chức lớp học cũng như phương pháp kiểm tra đánh giá môn học.

Từ khóa: Giáo dục tiếng Hàn, Hàn Quốc học, kỹ năng viết tiếng Hàn, kỹ năng viết học thuật

           1. Đặt vấn đề

1.1. Tình hình giảng dạy học phần Kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật

Theo thống kê tính đến cuối năm 2019, tại Việt Nam đã có 21 trường đại học mở mã ngành đào tạo về ngôn ngữ Hàn và Hàn Quốc học, cụ thể trong đó 08 trường có mã ngành Hàn Quốc học, 06 trường về tiếng Hàn và 05 trường đào tạo về ngôn ngữ và văn hóa Hàn Quốc với tổng số sinh viên lên đến 15.136 người và có xu hướng tiếp tục gia tăng trong thời gian tới. (Trần Thị Hường, 2020). Theo thống kê của Cục Thống kê Hàn Quốc, tính đến tháng 9 năm 2020, có tổng số 57.539 du học sinh người Việt Nam đang theo học tại Hàn Quốc (chiếm 31,94% tổng số du học sinh tại quốc gia này). Trong đó, 18.337 du học sinh diện du học bậc đại học và sau đại học, 39.196 du học sinh diện tu nghiệp (phần lớn về ngoại ngữ) (KOSIS, 2020). Như vậy, có thể thấy mặc dù quan hệ giao lưu về giáo dục đào tạo cùng lịch sử ngành ngôn ngữ Hàn và Hàn Quốc học tại Việt Nam còn tương đối trẻ song tốc độ phát triển và tính tiềm năng. 

 

Biểu đồ 1: Thống kê số du học sinh Việt Nam trên tổng du học sinh tại

Hàn Quốc (2011 – 2019) (Dữ liệu theo KOSIS, 2020)

Đáp ứng nhu cầu về đào tạo giáo dục bậc cao (đại học và sau đại học) về ngôn ngữ Hàn và Hàn Quốc học đồng thời chuẩn bị hành trang vững chắc cho người học để bước vào môi trường giáo dục tại Hàn Quốc, nhu cầu thiết yếu đặt ra là cần đưa nội dung Kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật vào chương trình giảng dạy bậc cử nhân. Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay, học phần Kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật chưa được đầu tư phát triển đúng mức. Qua khảo sát chương trình đào tạo bậc cử nhân ngành ngôn ngữ Hàn và Hàn Quốc học tại Việt Nam, có thể thấy hầu như các trường mới chỉ đang tập trung vào đào tạo kỹ năng biên phiên dịch hoặc tiếng Hàn chuyên ngành du lịch, thương mại, hành chính văn phòng. Dựa trên kết quả khảo sát sơ bộ, có thể thấy, học phần Kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật vẫn chưa nhận được sự quan tâm đúng mức trong chương trình đào tạo bậc đại học về ngôn ngữ Hàn và Hàn Quốc học tại Việt Nam. Do vậy, bài viết đặt mục tiêu tìm hiểu quan điểm về giảng dạy kỹ năng viết tiếng Hàn cho sinh viên quốc tế của các chuyên gia về giáo dục tiếng Hàn tại Hàn Quốc, từ đó hướng đến đề xuất xây dựng chương trình môn học Kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật cho sinh viên chuyên ngành ngôn ngữ Hàn và Hàn Quốc học tại Việt Nam.

1.2. Yêu cầu và chuẩn đầu ra của môn học Kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật

Để có thể tiến hành xây dựng học phần Kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật cho bậc học cử nhân, vấn đề tiên quyết cần phải xác định đó là vai trò và mục tiêu đào tạo. Người học sẽ nhận được những gì, sẽ phát triển được những kỹ năng gì sau học phần này, đó là yếu tố quyết định nội dung và hình thức giảng dạy. Hiểu một cách khái quát, kỹ năng viết học thuật tiếng Hàn sẽ gồm có hai bộ phận lớn cấu thành ① Kỹ năng viết tiếng Hàn, ② Kỹ năng viết học thuật (academic writing).

Đối với nội dung củng cố kỹ năng viết tiếng Hàn, trước khi tìm hiểu về phong cách viết học thuật trong tiếng Hàn, tiêu chuẩn đầu vào đặt ra là người học đã đạt đến trình độ trung – cao cấp, do vậy, môn học có thể được thiết kế vào cuối năm học thứ 3 hoặc đầu năm học thứ 4 (hệ đào tạo 4 năm). Về mục tiêu, người học có thể tiếp tục rèn luyện kỹ năng viết, phân tích và mở rộng vốn từ vựng tiếng Hàn liên quan đến lĩnh vực học thuật. Kết thúc môn học, người học có thể về cơ bản phân biệt được văn phong giữa văn nói và văn viết, đặc biệt là đặc trưng của văn phong văn bản học thuật, từ đó vận dụng trong thực tiễn.

Đối với nội dung rèn luyện kỹ năng viết học thuật, người học sẽ được giới thiệu về quy trình thực hiện một bài nghiên cứu khoa học và phong cách viết cho từng nội dung cụ thể. Ngoài mặt ngôn ngữ, môn học cũng trang bị cho sinh viên kỹ năng tư duy logic và kỹ năng tư duy phản biện (Critical thinking). Người học sẽ được làm quen và có thể vận dụng các thao tác cơ bản trong kỹ năng viết học thuật từ kỹ năng paraphrasing, trích dẫn, thiết lập danh mục tài liệu tham khảo, các cách lập luận,… Đây là bước chuẩn bị quan trọng cho sinh viên để tiến hành làm nghiên cứu, khóa luận tốt nghiệp và bước vào bậc học sau đại học.

2. Quan điểm về nội dung và phương pháp giảng dạy Kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật

Để có thể khai thác một cách hiệu quả nội dung và phương pháp giảng dạy cho học phần Kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật, bài viết đã tiến hành tham khảo một số công trình nghiên cứu, giảng dạy đi trước thuộc hai nhóm chính sau: ① Các công trình nghiên cứu về giáo dục kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật, ② Giáo trình giảng dạy kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật đã và đang được sử dụng phổ biến tại các trường đại học Hàn Quốc.

Đối với nhóm ① các công trình nghiên cứu chủ yếu hướng đến các mục tiêu như: Xác định hiện trạng, điểm hạn chế và phương án khắc phục trong quá trình giảng dạy tiếng Hàn học thuật; Áp dụng các phương pháp mới vào giảng dạy; Nội dung giảng dạy chuyên sâu đối với từng vấn đề cụ thể của môn học.

Đặt mục tiêu phân tích định hướng nghiên cứu giáo dục kỹ năng viết tiếng Hàn với mục đích học thuật, nghiên cứu của Seo Ah-ram và Ahn Ki-jung (2019) đã chỉ ra tính thiết yếu của nội dung giáo dục kỹ năng viết văn bản học thuật cho người học tiếng Hàn đồng thời đề xuất một số phương hướng khả thi trong giai đoạn sắp tới. Dựa trên kết quả phân tích thống kê, nhóm tác giả đưa ra 6 định hướng quan trọng bao gồm: ① Nghiên cứu liên quan đến xây dựng môi trường giáo dục kỹ năng viết, ② Nghiên cứu trên nền tảng thuyết cấu trúc xã hội, ③ Nghiên cứu trên nền tảng vào thuyết cấu trúc tri nhận, ④ Nghiên cứu trên nền tảng chủ nghĩa hình thức, ⑤ Nghiên cứu trên nền tảng lý thuyết đối thoại (dialogism) và ⑥ Các lĩnh vực khác. Bài viết đã chỉ ra điểm hạn chế trong các công trình đi trước về việc thiếu các nghiên cứu về việc sửa lỗi và đưa ra feedback cho người học, thiếu các nghiên cứu về giảng dạy tích hợp kỹ năng trong học phần viết tiếng Hàn học thuật trong khi đó lại tập trung quá nhiều đến phương án giáo dục và phát triển giáo trình. Kết luận trên đưa ra những chỉ báo quan trọng cho việc định hướng và xây dựng học phần viết tiếng Hàn học thuật dành cho đối tượng sinh viên người nước ngoài trong thời gian tới.

Lee Geum-hee (2012) cho rằng, đối với nôi dung Kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật cần đưa vào giảng dạy phương pháp nâng cao hiệu quả trình bày cả về nội dung và hình thức tiêu biểu như ① Đặc trưng thể văn viết trong tiếng Hàn, ② Phương pháp ghép từ (맞춤법) và viết cách (띄어쓰기), ③ Cách thức trình bày ví dụ như biểu thị từ ngoại lai, ④ Kết nối giữa các câu văn, đoạn văn trong tiếng Hàn, ⑤ Giảng dạy theo biểu hiện ví dụ như định nghĩa, so sánh, đối chiếu, miêu tả, trần thuật, lấy ví dụ. Đặc biệt, song với việc rèn luyện kỹ năng viết học thuật, cần có sự tích hợp với việc giảng dạy nội dung nâng cao kỹ năng nghe và ghi chép cho người học.

Park Hyun-jin (2017) tập trung vào vấn đề khảo sát tính hiệu quả của việc giảng dạy kỹ năng paraphrasing (바꿔 쓰기) cho đối tượng sinh viên bậc học cử nhân người nước ngoài. Trên cơ sở điều tra khảo sát và phỏng vấn, nghiên cứu này đã chỉ ra một số điểm hạn chế của người học trong quá trình luyện kỹ năng từ đó đưa ra một số phương án khắc phục như ① Mở rộng phạm vi cung cấp tư liệu tham khảo với độ khó đa dạng ② Cung cấp môi trường để người học có thể viết những chủ đề nhỏ sau khi đọc và tóm tắt tài liệu tham khảo, ③ Bổ sung các bài tập luyện tập tổng hợp để giảm bớt sự nhàm chán trong quá trình học, ④ Bổ sung các liên từ, hậu tố liên kết giữa các đơn vị trong văn bản từ câu văn, đoạn văn.

Ryu Seon-sook (2019) đặt mục tiêu nghiên cứu về vấn đề trích dẫn trong văn bản học thuật đối với du học sinh học tiếng Hàn tại Hàn Quốc. Trên cơ sở phân tích một số vấn đề về kỹ năng trích dẫn của sinh viên phát sinh từ nguyên do cá nhân và tình huống cụ thể, đặc biệt xoay quanh vấn đề đạo văn, nghiên cứu đã đưa ra một số biện pháp nhằm nâng cao nhận thức cho người học về việc trích dẫn và tăng cường giảng dạy nội dung trích dẫn khoa học trong văn bản học thuật. ① Cần thiết phải đưa vào giảng dạy nội dung trích dẫn. ② Cần phải giảng dạy về toàn bộ quá trình liên quan đến trích dẫn (cách thức nhìn nhận, lựa chọn tư liệu, phong cách trích dẫn, vận dụng). ③ Tăng cường luyện tập thông qua nguồn tài liệu tham khảo phong phú, đa dạng. ④ Giảng dạy các ngữ pháp, biểu hiện tiếng Hàn đa dạng để người học có thể vận dụng trong quá trình trích dẫn.

Áp dụng chiến lược bài viết mô phỏng mới, nghiên cứu của Cha Yoon-jung (2017) tập trung vào việc đề xuất phương pháp giáo dục kỹ năng viết báo cáo khoa học cho đối tượng người học tiếng Hàn. Sau khi khảo sát, đưa ra những lỗi thường gặp của người học trong quá trình viết báo cáo, nghiên cứu đã đề xuất ra một số nâng cao chất lượng kỹ năng viết báo cáo thông qua chiến lược mô phỏng mới được hiểu theo quá trình như sau: Bước ① Nắm bắt đặc trưng thể loại – Bước ② Mô phỏng phương pháp và tổ chức nội dung báo cáo.

Nếu như các nghiên cứu kể trên tập trung vào mảng kỹ năng và phương pháp thì Lee Yun-jin (2015) hướng đến việc sử dụng tư liệu và đạo đức trong nghiên cứu. Chuyên khảo đưa ra một số vấn đề thảo luận lớn như đạo đức học thuật và giáo dục ngôn ngữ, cách tiếp cận và phương pháp luận trong nghiên cứu đạo đức khoa học, chiến lược đào tạo sử dụng tư liệu theo các giai đoạn cụ thể,… từ đó đề xuất phương án giáo dục đạo đức khoa học cho sinh viên trong đó có đối tượng du học sinh. Đây là công trình nghiên cứu chuyên sâu giữa lý thuyết và phương pháp đặt trọng tâm vào một trong những vấn đề then chốt của quá trình nghiên cứu đó là xây dựng nền tảng đạo đức khoa học và hướng dẫn kỹ năng vận dụng tư liệu trong nghiên cứu. 

Qua khảo sát một số công trình nghiên cứu đi trước về đề tài giảng dạy kỹ năng viết tiếng Hàn hoc thuật, có thể nhận thấy, các công trình đã sử dụng phương pháp nghiên cứu tương đối đa dạng từ phân tích thống kê, thực nghiệm, phỏng vấn, khảo sát bảng hỏi, phân tích tài liệu,… Nội dung nghiên cứu bao gồm tính quan trọng của vấn đề giảng dạy cho đến các phương pháp, kỹ năng thực tiễn cần đưa vào giảng dạy trong quá trình giáo dục kỹ năng viết học thuật tiếng Hàn cho sinh viên. Trên cơ sở kế thừa và phát huy thành quả của các công trình nghiên cứu đi trước, bài viết này tập trung vào mục tiêu chính là phương án xây dựng học phần Kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật cho đối tượng sinh viên chuyên ngành tiếng Hàn trình độ cao cấp tại Việt Nam, tập trung vào hai mảng chính là nội dung và phương pháp giảng dạy.

Đối với nhóm ② các giáo trình dạy kỹ năng viết học thuật tiếng Hàn, có thể thấy, phần lớn các giáo trình đang được sử dụng tại Hàn Quốc tiến hành phân chia nội dung giảng dạy theo các giai đoạn và kỹ năng. Trong bài viết này, các giáo trình được khảo sát bao gồm giáo trình của ĐHQG Seoul, Đại học Yonsei, Đại học Sungkyunkwan, Viện Nghiên cứu Hàn Quốc học Trung ương.

Trong giáo trình Viết học thuật Tiếng Hàn (2017) của Viện Giáo dục Ngôn ngữ (ĐHQG Seoul), các tác giả đã phân chia nội dung giảng dạy thành 15 tuần, phù hợp với hình thức đào tạo theo tín chỉ, hình thức này có thể dễ dàng đưa vào áp dụng trong thực tiễn giảng dạy tại Việt Nam. Nội dung giảng dạy được chia theo 3 giai đoạn: Giai đoạn ① Chuẩn bị: bao gồm các kỹ năng xác định chủ đề, thu thập tài liệu, lập kế hoạch nghiên cứu, chuẩn bị điều tra và thứ tự các bước trong quá trình nghiên cứu. Giai đoạn ② Luyện tập: bao gồm các kỹ năng trích dẫn – chú thích, đánh giá, đưa ra quan điểm, liên kết câu văn và luyện viết.  Giai đoạn ③ Chấp bút: bao gồm các kỹ năng viết theo phần mở đầu, cơ sở lý thuyết, phương pháp nghiên cứu, kết luận, trao đổi và đề xuất, sửa chữa bài viết. Dữ liệu được sử dụng bao gồm trích dẫn từ các công trình nghiên cứu, bài viết tạp chí hoặc luận văn luận án trong thực tế, tiếp đó là các biểu hiện từ vựng – ngữ pháp thông dụng và bài luyện tập theo độ khó tăng dần.

Trong giáo trình Viết cao cấp dành cho học tập bậc đại học (2012) của Trung tâm tiếng Hàn (Đại học Yonsei), sau khi giới thiệu đặc trưng hình thức của báo cáo khoa học và viết tóm tắt, các nội dung còn lại được chia tương ứng theo các phần của báo cáo khoa học bao gồm ① Kỹ năng viết phần mở đầu, ② Kỹ năng viết nội dung nghiên cứu (tiếp tục được chia nhỏ thành các vấn đề như triển khai luận điểm, so sánh, trích dẫn, điều tra, ③ Kỹ năng viết kết luận và ④ Kỹ năng chèn footnote và soạn danh mục tài liệu tham khảo. Cấu trúc các phần được chia ra làm Mục tiêu bài học – Bài đọc – Biểu hiện từ vựng và ngữ pháp thông dụng – Luyện tập.

Giáo trình Viết học thuật và Tư duy phản biện của nhóm tác giả Won Man-hee, Park Jung-ha và cộng sự (Đại học Sungkyunkwan) (2014) hướng đến đối tượng sinh viên bậc đại học người Hàn Quốc và cả du học sinh nước ngoài. Nội dung giảng dạy được chia ra làm ba phần chính cụ thể như sau: Phần ① Viết học thuật và tư duy phản biện (các dạng bài viết học thuật và đặc trưng), Phần ② Viết theo giai đoạn (tóm tắt, phê bình, bài luận khoa học, viết các phần cụ thể),  Phần ③ Vận dụng tư liệu và đạo đức khoa học (trích dẫn, chú thích, danh mục TLTK, đạo văn).

          Giáo trình Viết học thuật dành cho du học sinh người nước ngoài của Trung tâm văn hóa Hàn Quốc (Viện Nghiên cứu Hàn Quốc học Trung ương) (2011) phân chia nội dung giảng dạy theo 14 bài tương ứng với 14 tuần với 5 nội dung chính. ① Nắm bắt về bài viết khoa học, ② Viết đoạn ③ Triển khai nội dung (phân loại, phân tích, định nghĩa, so sánh, ④ Kỹ năng thực tế (tóm tắt, khái lược), ⑤ Sửa chữa và sắp xếp nội dung bài viết. Cấu trúc bài học được phân chia theo thứ tự Mục tiêu bài học – Khái niệm – Nguyên tắc và trình tự - Hoạt động.

          Qua khảo sát một số giáo trình dạy kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật dành cho người nước ngoài đã và đang được sử dụng tại Hàn Quốc, có thể thấy, về cơ bản các giáo trình đều có sự phân chia nội dung theo từng kỹ năng, các giai đoạn cụ thể tương ứng với từng phần của bài viết khoa học. Bên cạnh đó, các giáo trình cũng đưa ra những gợi ý về tư liệu tham khảo, hình thức luyện tập đa dạng giúp người học có thể luyện tập nâng cao và phát triển thêm kỹ năng đọc – viết, lập luận trong quá trình học. Tuy nhiên, để áp dụng vào thực tiễn giảng dạy tại Việt Nam, cần thiết phải có sự điều chỉnh, sắp xếp lại nội dung để phù hợp hơn với điều kiện, hoàn cảnh, chương trình đào tạo và trình độ của sinh viên Việt Nam.

3. Đề xuất phương án xây dựng học phần Kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật

3.1. Sắp xếp nội dung giảng dạy

3.1.1. Sắp xếp nội dung theo hình thức – thể loại

Có nhiều tiêu chí khác nhau liên quan đến phân loại nội dung luyện tập viết theo hình thức, thể loại. Won Man-hee, Park Jung-ha và cộng sự (2014) lựa chọn thang luyện viết 3 giai đoạn SWP trong đó đi từ hình thức đơn giản nhất là tóm tắt (Summary) đến bình luận (Comment) và cuối cùng là bài luận khoa học (Essay). Đối với kỹ năng viết tóm tắt, yêu cầu người học phải đọc hiểu, nắm bắt được khung logic của bài viết và diễn đạt tóm gọn lại bằng ngôn ngữ logic của bản thân. Đối với kỹ năng viết bình luận, yêu cầu người học nắm bắt được luận điểm, chủ trương và cách lập luận của người viết, sử dụng tư duy phản biện để đánh giá quan điểm chủ trương đó, song song với việc đưa ra quan điểm của cá nhân về cùng vấn đề.

Bên cạnh đó, nội dung học phần Kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật cũng có thể triển khai theo thể loại của bài viết khoa học. Ví dụ như các bài viết chủ đề nghị luận xã hội trình bày quan điểm về một vấn đề cụ thể, bài viết bình luận sách hoặc tác phẩm văn học nghệ thuật, bài viết đưa ra kiến giải về nguyên nhân, triển vọng của một đối tượng cụ thể, bài viết phân tích, tìm kiếm giải pháp giải quyết vấn đề. Mỗi dạng thức cần có nền tảng về ngôn ngữ và phong cách lập luận riêng đòi hỏi người soạn chương trình cần có sự tìm hiểu sâu hơn từ đó sắp xếp, phân bố nội dung phù hợp theo từng bài học.

3.1.2. Sắp xếp nội dung theo giai đoạn

Đối với việc phân loại nội dung môn học theo giai đoạn, có thể chia quá trình viết văn bản khoa học tiếng Hàn thành 3 giai đoạn chính tương ứng với đó là các nội dung về kỹ năng, biểu hiện, cách thức trình bày đi kèm khác nhau. Cụ thể là: giai đoạn trước khi tiến hành bài viết, giai đoạn trong khi triển khai nội dung bài viết và giai đoạn kiểm tra, đánh giá văn bản viết tiếng Hàn học thuật.

·     Giai đoạn chuẩn bị: bao gồm các kỹ năng như xác định chủ đề bài viết khoa học, lập kế hoạch nghiên cứu, kỹ năng tìm kiếm, phân tích và đánh giá tư liệu.

·     Giai đoạn triển khai: bao gồm kỹ năng trình bày kết quả nghiên cứu theo hình thức của tiếng Hàn học thuật, kỹ năng viết theo cấu trúc nội dung Mở đầu – Triển khai – Kết luận – Tóm tắt, kỹ năng trích dẫn tài liệu và soạn danh mục tài liệu tham khảo.

·     Giai đoạn đánh giá: bao gồm nội dung hướng dẫn người đọc phân tích kế hoạch nghiên cứu, sửa chữa lỗi trình bày về hình thức, lỗi hành văn hoặc lập luận.

3.1.3. Phân loại nội dung theo từ vựng, ngữ pháp và biểu hiện

Như đã chỉ ra trong phần trên, bên cạnh nội dung kỹ năng viết văn bản khoa học, môn học Kỹ năng viết học thuật tiếng Hàn đồng thời cũng bao gồm nội dung nâng cao năng lực tiếng Hàn cho sinh viên đặc biệt là năng lực viết. Đối với nội dung liên quan đến từ vựng, ngữ pháp và biểu hiện, có thể đề ra một số nội dung như sau:

·     Đặc trưng của thể văn viết (đặt trong so sánh với văn nói và các lỗi thường gặp của người học trong việc phân biệt hai thể văn này): bao gồm các liên từ, ngữ pháp liên kết, biểu hiện khách quan,…

·     Biểu hiện ngữ pháp gián tiếp dùng trong trích dẫn

·     Biểu hiện nghi vấn dùng trong tiếng Hàn học thuật: cách sử dụng ‘-는지’, ‘-는가’ (에 대해) trong bài viết khoa học.

·     Ngữ pháp danh từ hóa dùng trong đặt tên chủ đề bài viết và các đề mục

·     Cách sử dụng uyển ngữ trong tiếng Hàn học thuật: cách sử dụng ‘-ㄹ 수 있다’, ‘으로 보인다’, ‘-은/는 것이다’, ‘-다고/라고 본다’ trong bài viết khoa học

·     Cách sử dụng nhân xưng ngôi trong tiếng Hàn học thuật: tiêu biểu có thể kể đến ba nhóm chính là nhóm “bài viết” (이 논문, 본고, 본 연구, 이 연구, 이글), nhóm người viết (필자, 연구자), nhóm “đại từ” (우리, 여기) (Lee Yun-jin, 2017: 46-64)

3.2. Phương pháp giảng dạy

3.2.1. Phương pháp tổ chức lớp học

Mô hình lớp học đảo ngược (Flipped classroom): Giảng viên cung cấp nội dung hướng dẫn học tập qua hình thức trực tiếp cho sinh viên. Thời gian trên lớp sẽ được dùng cho mục đích thực hành kỹ năng viết, thảo luận mở rộng vấn đề. Bên cạnh đó, với đặc thù môn học, giáo viên có thể có những buổi học ngoài giảng đường ví dụ như tổ chức lớp học trên thư viện, tham khảo cách thức viết luận văn, luận án, tạp chí khoa học được lưu trữ tại thư viện.

Phương pháp PBL (Problem-based learning): Người dạy và người học chủ động đặt trọng tâm bài học vào việc tìm hiểu và đưa ra phương hướng giải quyết cho các vấn đề thực tế. Theo đó, với nội dung giới thiệu về kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật, giảng viên cần có sự gợi mở, dẫn dắt vào những vấn đề xã hội mang tính chất tổng quan từ đó thu hút sự quan tâm và chủ động tìm hiểu của người học. Bên cạnh đó, giảng viên có thể chia lớp thành các nhóm, trình bày nội dung mà nhóm đã tìm hiểu sau đó cho lớp tiến hành thảo luận và đối sánh các quan điểm khác nhau về cùng một vấn đề, như vậy có thể khuyến khích các thành viên tham gia vào hoạt động nhóm và người học có khả năng tiếp thu kiến thức tốt hơn so với mô hình lớp học truyền thống. (Na Eun-mi, 2020).

Phương pháp tổ chức Workshop: Lớp học được tổ chức như một buổi seminar – workshop khoa học trong đó người học đóng vai trò của một nhà khoa học, dưới hình thức cá nhân hoặc theo nhóm trình bày kết quả bài viết khoa học của mình. Giảng viên và các thành viên khác đóng vai trò người tham dự, cùng lắng nghe, nhận xét phản biện nội dung lập luận của bài báo cáo. Người học có thể sử dụng chính bài viết thu hoạch của mình trong quá trình học làm tư liệu phục vụ cho workshop.

3.2.2. Phương pháp kiểm tra đánh giá

Phương pháp tự đánh giá: Người học tự đánh giá mức độ nắm bắt nội dung của bản thân sau mỗi bài học. Dưới đây là ví dụ về nội dung tự đánh giá cho người học.

 

자기평가	다음 사항에 대해 평가해 봅시다.
	서론의 구조와 특성에 대해서 설명할 수 있다.	□ 그렇지 않다.  □ 그렇다. □ 매우 그렇다.
	서론에 관한 통용 문법과 표현을 활용할 수 있다.	□ 그렇지 않다.  □ 그렇다. □ 매우 그렇다.
	연구주제를 정확하게 드러내는 서론 부분을 쓸 수 있다.	□ 그렇지 않다.  □ 그렇다. □ 매우 그렇다.

 

Phương pháp đánh giá đồng đẳng: Bên cạnh tự đánh giá, đánh giá đồng đẳng cũng là một trong những phương pháp kiểm tra đánh giá thông dụng giúp phát huy tính chủ động của sinh viên. Theo đó, người học sẽ tiến hành đánh giá bạn học của mình. Công cụ đánh giá sẽ do giảng viên chuẩn bị sẵn hoặc do các nhóm đóng góp xây dựng, được thảo luận vào thống nhất thông qua. Phương pháp đánh giá đồng đẳng có thể tích hợp với phương pháp tổ chức lớp học theo mô hình workshop.

Phương pháp kiểm tra viết: Đây là phương pháp truyền thống giúp học sinh luyện tập về nội dung bài học. Các bài kiểm tra sẽ được bố trí theo hai dạng chính là dạng khách quan (chọn đáp án đúng, điền từ cho trước vào chỗ trống, câu ghép đôi,…) và dạng chủ quan (viết bài luận theo chủ đề cho trước).

Phương pháp đánh giá tiểu luận: Phương pháp này phù hợp với bài kiểm tra đánh giá cuối kỳ, yêu cầu người học sẽ phải vận dụng tổng hợp các kỹ năng từ thao tác lựa chọn đề tài, hình thức trình bày, sử dụng văn phong học thuật, kỹ năng trích dẫn và soạn danh mục tài liệu tham khảo,… Ưu điểm của phương pháp này là giúp kiểm tra kiến thức và kỹ năng một cách tổng hợp sau toàn bộ môn học song cần đầu tư nhiều thời gian cho quá trình đọc và chấm bài.

3.3. Đề xuất khung chương trình Kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật

 

Buổi	Chủ đề	Đọc hiểu	Viết	Ngữ pháp & Biểu hiện	Yêu cầu chuẩn kỹ năng
1	Làm quen với bài viết học thuật	- Văn bản thông thường và văn bản học thuật - Một số dạng văn bản học thuật	- Tóm tắt văn bản - Trình bày quan điểm của bản thân về một chủ đề cụ thể	- Ngữ pháp liên quan đến tóm tắt và diễn đạt ý kiến cá nhân trong văn viết	- Phân biệt biểu hiện văn nói và văn viết - Sử dụng linh hoạt ngữ pháp và biểu hiện có liên quan
2	Xác định chủ đề & Tìm kiếm tư liệu	- Đọc văn bản mẫu và xác định từ khóa của bài viết khoa học - Xác định chủ đề và luận điểm chính của tác giả	- Đặt tên đề tài phù hợp dựa trên dữ liệu cho trước về đối tượng, câu hỏi và phạm vi nghiên cứu	- Cấu trúc danh từ hóa dùng trong đặt tên đề tài và các đề mục - Biểu hiện về từ vựng thường dùng khi đặt tiêu đề bài viết khoa học	- Tìm kiếm tư liệu với các công cụ tra cứu cơ bản - Nắm được các lưu ý khi đặt tên đề tài nghiên cứu
3	Trình tự thực hiện bài viết khoa học	- Đọc mục lục và xác định hình thức trình bày và trật tự cơ bản của bài nghiên cứu	- Lập kế hoạch nghiên cứu và soạn thảo mục lục dự kiến cho bài viết	- Biểu hiện về từ vựng thường dùng khi xây dựng mục lục nghiên cứu	- Nắm bắt được trình tự tiến hành bài viết khoa học - Biết cách viết phần tóm lược nội dung chính cho bài viết
4	Hình thức trình bày bài viết (1)	- Đọc đoạn văn và nhận xét cách dùng đại từ nhân xưng	- Sửa lỗi trong bài viết cho trước về các nội dung liên quan đến đại từ, thì thể	- Biểu hiện đại từ nhân xưng trong văn viết học thuật tiếng Hàn - Biểu hiện về thì thể trong bài viết	- Nắm bắt và vận dụng linh hoạt các biểu hiện và ngữ pháp được học trong bài
5	Hình thức trình bày bài viết (2)	- Đọc văn bản cho trước và xác định các cách liên kết và trình bày uyển ngữ trong lập luận của tác giả	- Viết liên kết câu bằng các liên từ và ngữ pháp giới thiệu trong bài	- Các biểu hiện thông dụng trong trình bày và thứ tự ưu tiên trong bài viết (liệt kê, đối chiếu, phủ định, nghi vấn) - Uyển ngữ tiếng Hàn trong bài viết khoa học	- Sử dụng và chuyển đổi linh hoạt giữa các biểu hiện ngữ pháp thông dụng trong trình bày - Nắm bắt được một số biểu hiện uyển ngữ thông dụng tiếng Hàn
6	Hình thức trình bày bài viết (3)	- Đọc văn bản cho trước và nhận xét về cách thức trình bày quan điểm, chủ trương, đánh giá dữ kiện của tác giả	- Viết bổ sung nội dung đánh giá và đoạn văn trình bày quan điểm	- Các biểu hiện liên quan đến đánh giá và trình bày quan điểm trong văn viết tiếng Hàn học thuật	- Sử dụng và chuyển đổi linh hoạt giữa các biểu hiện ngữ pháp thông dụng trong trình bày
7	Trình bày Phần Mở đầu	- Đọc văn bản cho trước và xác định thứ tự trình bày nội dung trong phần mở đầu	- Viết phần mở đầu theo chủ đề cho trước.	- Các biểu hiện thường dùng trong trình bày hiện trạng, dẫn nhập và tính cần thiết của nghiên cứu	- Nắm bắt được các nội dung cơ bản cần trình bày trong mở đầu - Sử dụng linh hoạt các cấu trúc thông dụng trong phần mở đầu
8	Trình bày cơ sở lý luận và lịch sử nghiên cứu	- Đọc văn bản cho trước, tìm kiếm khái niệm trọng tâm - Tìm hiểu các thức tóm tắt, các nội dung xuất hiện trong lịch sử nghiên cứu vấn đề	- Viết đoạn văn định nghĩa và phân tích định nghĩa dựa trên các chủ đề cho trước - Viết lịch sử nghiên cứu vấn đề cho đề tài tự chọn	- Các biểu hiện liên quan đến định nghĩa khái niệm - Các biểu hiện liên quan đến ngữ pháp trình bày gian tiếp thường gặp trong quá trình viết lịch sử nghiên cứu	-Nắm bắt được các nội dung cơ bản cần trình bày lịch sử nghiên cứu vấn đề - Sử dụng linh hoạt các cấu trúc thông dụng trong phần mở đầu
9	Trình bày phương pháp nghiên cứu (1)	- Vận dụng công thức 5 giai đoạn để tiến hành phân tích tư liệu theo chủ đề cho trước	- Viết đoạn phân tích dựa trên tư liệu thống kê cho trước - Luyện tập viết paraphrasing khi phân tích tư liệu	- Các biểu hiện liên quan đến kỹ năng viết paraphrasing (바꿔 쓰기)	- Nắm bắt được đặc trưng của phương pháp nghiên cứu tài liệu
10	Trình bày phương pháp nghiên cứu (2)	- Đọc và phân tích nội dung bảng hỏi cho trước	- Luyện tập xây dựng bảng hỏi theo chủ đề tự chọn	- Các biểu hiện liên quan đến phỏng vấn và cấu trúc bảng hỏi	- Nắm bắt được một số phương pháp điều tra cơ bản (điều tra bảng hỏi và phỏng vấn)
11	Luyện tập tổng hợp và kiểm tra giữa kì
12	Đạo đức khoa học & Trích dẫn tài liệu	- Đọc văn bản cho trước và xác định thông tin trích dẫn và phong cách trích dẫn	- Luyện tập trích dẫn khoa học theo thông tin và phong cách trích dẫn cho trước	- Biểu hiện liên quan đến footnote, endnote, cách soạn thảo danh mục tài liệu tham khảo	- Nắm bắt được một số phong cách trích dẫn thông dụng - Nắm bắt được khái niệm đạo văn và các hình thức đạo văn
13	Trình bày kết quả, thảo luận và giải pháp	- Đọc văn bản cho trước và xác định cách thức trình bày kết quả nghiên cứu của tác giả	- Viết nội dung đề xuất và giải pháp cho chủ đề nghiên cứu tự chọn	- Biểu hiện liên quan đến trình bày kết quả, thảo luận và giải pháp	- Sử dụng linh hoạt các biểu hiện ngữ pháp thông dụng trong trình bày kết quả, thảo luận, giải pháp
14	Trình bày Kết luận	- Đọc văn bản cho trước và xác định thứ tự trình bày nội dung trong kết luận.	- Điền từ và ngữ pháp phù hợp vào đoạn văn - Viết đoạn kết luận cho bài viết khoa học với các biểu hiện cho trước	- Biểu hiện thông dụng trong phần kết luận (Tóm tắt, Trình bày kết quả nghiên cứu và giới hạn, Triển vọng và vấn đề cần giải quyết trong tương lai)	- Nắm bắt được các nội dung cơ bản cần trình bày trong kết luận - Sử dụng linh hoạt các cấu trúc thông dụng trong phần kết luận
15	Thảo luận tổng hợp, luyện tập sửa lỗi và ôn tập cuối kì

                                                                     

5. Kết luận và kiến nghị

Trong khuôn khổ của bài nghiên cứu, người viết đã khảo cứu quan điểm của các nhà nghiên cứu giáo dục tiếng Hàn về nội dung giảng dạy Kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật dành cho sinh viên nước ngoài và tham khảo phân phối nội dung giảng dạy theo các giáo trình Kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật đã và đang được sử dụng rộng rãi tại Hàn Quốc. Trên cơ sở đó, bài viết đã đề ra khung chương trình tham khảo cho học phần Kỹ năng viết tiếng Hàn học thuật dành cho đối tượng sinh viên chuyên ngành ngôn ngữ Hàn và Hàn Quốc học. Nội dung của phân phối chương trình được chia theo các mục Chủ đề bài học, Kỹ năng Đọc hiểu, Luyện tập kỹ năng viết, Từ vựng ngữ pháp và biểu hiện liên quan, Yêu cầu chuẩn kỹ năng đối với từng bài học. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng đã đề xuất một số phương pháp có khả năng áp dụng trong quá trình tổ chức lớp học và kiểm tra đánh giá đối với học phần này. Tuy nhiên, do là nghiên cứu bước đầu về việc xây dựng môn học nên nghiên cứu không tránh khỏi nhiều hạn chế trong quá trình thực hiện. Trong thời gian sắp tới, định hướng nghiên cứu sẽ tiếp tục đi sâu vào phương pháp thực nghiệm và khảo sát cụ thể để củng cố và tiếp tục hoàn thiện hơn cho khung chương trình này.

 

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tài liệu tiếng Hàn

Ahn Gi-jung & Seo Ah-ram. (2019). Phân tích khuynh hướng nghiên cứu giáo dục kỹ năng viết tiếng Hàn khoa học. Tạp chí Nghiên cứu Giáo dục Ngoại ngữ 33(4), pp.83-119.

Cha Yoon-jung. (2017). Phương pháp giáo dục kỹ năng viết báo cáo khoa học cho người học tiếng Hàn – Trọng tâm là chiến lược viết mô phỏng mới. Tạp chí nghiên cứu Urimal vol. 51. pp.293-319.

KOSIS. (2020, 09 21). Hiện trạng liên quan đến du học sinh. theo Cục thống kê Hàn Quốc (KOSIS): https://kosis.kr/statHtml/statHtml.do?orgId=111&tblId=DT_1B040A14, truy cập ngày 30/1/2021

Lee Geum-hee. (2012). Phương hướng phát triển giáo trình và nội dung quan trọng cần thiết trong giáo dục kỹ năng viết tiếng Hàn với mục đích khoa học. Tạp chí Nghiên cứu ngữ văn Bangyo Vol. 33 (2012), pp. 191-224.

Lee Yun-jin. (2017). Viết luận văn tiếng Hàn qua đọc hiểu tiểu luận - Lý luận và thực tiễn. NXB Văn hóa Hàn Quốc.

Lee Yun-jin. (2019). Sử dụng tư liệu và đạo đức khoa học. NXB Gyungjin.

Na Eun-mi. (2020). Thiết kế chương trình giáo dục kỹ năng viết liên quan đến phương pháp Flipped learning và PBL và trường hợp vận dụng - Đối tượng tân sinh viên Đại học Hansung. Tạp chí nghiên cứu viết văn Vol. 47 (2020/12), pp. 43-78.

Park Hyun-jin. (2017). Hiệu quả của giảng dạy paraphrasing cho học sinh người nước ngoài bậc đại học. Báo cáo nghiên cứu theo chương trình tài trợ của Bộ Giáo dục Hàn Quốc và Quỹ Nghiên cứu Hàn Quốc (NRF-2017S1A5A8021905), pp.63-86.

Ryu Seon-sook. (2019). Nghiên cứu nhận thức về trích dẫn trong bài viết học thuật của du học sinh nước ngoài. Tạp chí nghiên cứu giáo dục đại cương Vol.13, No.4, pp.403-430.

Trần Thị Hường. (2020). Hiện trạng và nghiên cứu phương hướng giáo dục Hàn Quốc học tại Việt Nam. Tạp chí Giáo dục Hàn Quốc học Vol.31 no.2, pp. 257-274.

Trung tâm tiếng Hàn Quốc Đại học Yonsei. (2012). Kỹ năng viết tiếng Hàn cao cấp dành cho học tập bậc đại học. NXB Đại học Yonsei.

Viện Nghiên cứu Ngôn ngữ Đại học Quốc gia Seoul. (2017). Giáo trình Kỹ năng viết mục đích khoa học. NXB Đại học Quốc gia Seoul.

Viện nghiên cứu Hàn Quốc học Trung ương. (2011). Kỹ năng viết học thuật cho du học sinh nước ngoài. NXB Viện nghiên cứu Hàn Quốc học Trung ương

Won Man-hee, Park Jung-ha, Park Sang-tae và cộng sự. (2014). Tư duy phản biện và viết văn bản học thuật. NXB Đại học Sungkyunkwan.